KATALOG PRAW I OBOWIĄZKÓW RODZICÓW
Dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską, ponieważ nie jest zdolne do samodzielnego prowadzenia swoich spraw. Z tego względu wymaga pomocy i ochrony ze strony osób dorosłych. Taką pomoc i ochronę zarazem ma dziecku gwarantować przysługująca rodzicom władza rodzicielska.
Władza rodzicielska to prawa i obowiązki rodziców względem dziecka.
Rodzice mają prawo do:
Wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami, biorąc pod uwagę stopień dojrzałości dziecka oraz wolność jego sumienia i wyznania a także jego przekonania. Informacji o zasadach oceniania wewnątrzszkolnego, a w szczególności o: wymaganiach edukacyjnych niezbędnych do uzyskania poszczególnych ocen, przewidywanych sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów, warunkach i trybie podwyższenia semestralnej i rocznej oceny klasyfikacyjnej, warunkach i sposobie oraz kryteriach oceniania zachowania. Informacji na temat pomocy psychologiczno‐ pedagogicznej przysługującej dziecku. Wyrażenia zgody na objęcie dziecka zajęciami dydaktyczno‐wyrównawczymi, zajęciami specjalistycznymi oraz nauką w klasie terapeutycznej. Znajomości i opiniowania programu wychowawczo‐ profilaktycznego szkoły. Wglądu w dokumenty dotyczące działalności szkoły (statut, WSO). Uzyskiwania bieżącej, rzetelnej informacji o postępach, trudnościach w nauce i ich przyczynach, zachowaniu oraz specjalnych uzdolnieniach swoich dzieci.
Obowiązki rodziców wynikające z Ustawy o systemie oświaty:
Dopełnienie czynności związanych ze zgłoszeniem dziecka do szkoły.
Zapewnienie regularnego uczęszczania dziecka na zajęcia szkolne.
Zapewnienie dziecku warunków umożliwiających przygotowywanie się do zajęć szkolnych.
Powiadamianie organów gminy o formie spełniania obowiązku szkolnego.
Obowiązki rodziców wynikające z Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego:
Rodzice mają obowiązek wychowywać swoje dzieci w sposób odpowiedzialny i nie zaniedbywać ich.
Rodzice mają obowiązek wychowywać swoje dzieci w poszanowaniu i akceptowaniu innych ludzi i ich przekonań.
Rodzice mają obowiązek poświęcać czas i uwagę swoim dzieciom tak, aby wzmocnić wysiłki szkoły skierowane na osiągnięcie określonych celów nauczania i wychowania.
Władza rodzicielska uznając zasadę autonomii i prymatu rodziny, Konstytucja RP dopuszcza możliwość ingerencji w sferę, władzy rodzicielskiej (art. 48 ust 2). Także „Konwencja o Prawach Dziecka”, akcentująca autonomię rodziny, dopuszcza możliwość ingerencji w jej strukturę w celu zapobieżenia niekorzystnej dla dziecka sytuacji (art. 9 ust. l),a w przypadkach uzasadnionych poprzez odseparowanie dziecka od rodziny (art. 20).
Zgodnie z treścią przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, rodzice sprawują władzę rodzicielską nad dzieckiem, a dziecko winne jest im posłuszeństwo. Władzę rodzicielską powinni oni jednak sprawować zgodnie z dobrem swojego dziecka, uwzględniając w swoich decyzjach stopień jego dojrzałości.
Granicę władzy rodzicielskiej wyznacza dobro dziecka.
Właściwie rozumiane dobro dziecka wymaga od rodziców osobistego oddziaływania na dzieci własnym przykładem i autorytetem. To także okazywanie dziecku zainteresowania i poświęcenia, służenie pomocą i radą, sprawowanie osobistej opieki i nadzoru, sprawiedliwe traktowanie.
Nienależyte wykonywanie władzy rodzicielskiej skutkuje ingerencją sądu rodzinnego i opiekuńczego, który w zależności od stopnia zagrożenia dobra dziecka może wydać stosowne zarządzenie, m. in.: zobowiązać rodziców do określonego zachowania, poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej nadzorowi kuratora sądowego, ograniczyć władzę rodzicielską, zawiesić ją, pozbawić władzy rodzicielskiej, pozbawić rodziców osobistej styczności z dzieckiem (art. 109 KR).
Przed rodzicem dbającym o proces wychowawczy swojego dziecka stoją pewne zadania, które są bardzo pomocne w jego rozwoju:
- Rodzice powinni dbać o bezpieczeństwo fizyczne dziecka, dając mu schronienie, pożywienie, ubiór, uczą dbałości o higienę, zajmują się dzieckiem kiedy jest chore.
- Rodzice powinni dbać o jego emocje i uczucia okazując im miłość, szacunek, zaufanie, własnym zachowaniem wzbudzają poczucie bezpieczeństwa u dziecka, tworzą warunki do wyrażania uczuć dziecka.
- Rodzice powinni dbać o zasady, określając jasne granice, dające dziecku poczucie bezpieczeństwa, a także zapoznania się z pewnymi regułami.
- Rodzice powinni dbać o czas i jakość jego spędzania z dzieckiem, poświęcając wspólny czas na naukę, zabawę czy sport.
- Rodzice powinni dbać o rozwój intelektualny zachęcając do nauki nowych umiejętności, rozwoju zainteresowań jakie dziecko preferuje, dając możliwość popełniania błędów.
Rodzice zaniedbujący dzieci nie dbają o:
- przygotowanie posiłków dla dziecka,
- utrzymanie higieny dziecka,
- zapewnienie dziecku opieki lekarskiej,
- edukację i rozwój dziecka,
- pozostawiają dziecko bez opieki
Każdemu z rodziców z założenia przysługuje władza rodzicielska, czyli zbiór uprawnień, ale też obowiązków wobec dziecka. Jeśli jednak rodzice nieprawidłowo sprawują opiekę nad potomkami, czasami konieczna jest interwencja zewnętrzna. We wszelkich spornych i nagannych sytuacjach wkracza sąd. Jedną z konsekwencji, może być ograniczenie władzy rodzicielskiej.
Przy czym należy pamiętać, że zaniedbywanie przez rodziców obowiązków względem dziecka nie w każdej sytuacji oznacza automatycznie pozbawienia ich praw, gdyż zaniedbywanie obowiązków przez rodziców musi mieć charakter rażący. Za takie rażące zaniedbania zostaną uznane: pijaństwo, marnotrawstwo, prowadzenie rozwiązłego trybu życia itp. Z kolei nadużywanie władzy rodzicielskiej ma miejsce w sytuacji, gdy następuje ewidentne przekroczenie granic prawa karcenia dziecka przez: katowanie go, znęcanie się, zmuszanie dziecka do ciężkiej pracy ponad jego siły i możliwości, wychowywaniu dziecka we wrogości do drugiego rodzica, wpajaniu mu zasad aspołecznych lub niemoralnych, które będą miały wpływ na postawy społeczne dziecka w przyszłości.
| 1. | Prawa i obowiązki rodziców | - plik do pobrania |
 |
| 2. | Zaniedbywanie obowiązków rodzicielskich | - plik do pobrania |
|